“Gegenpressing” của Klopp, không chỉ là một thuật ngữ chiến thuật đơn thuần mà đã trở thành một triết lý, một bản sắc không thể tách rời với tên tuổi của vị chiến lược gia người Đức. Đây là nền tảng cho lối chơi “bóng đá heavy metal” đầy máu lửa mà ông đã xây dựng và gặt hái thành công vang dội từ Borussia Dortmund đến Liverpool. Cùng Xoilac TV tìm hiểu nhé!
Nền tảng và những nguyên tắc cốt lõi
Gegenpressing không phải là một phát minh của Jürgen Klopp, nhưng chính ông là người đã nâng tầm và phổ biến nó ra toàn thế giới. Triết lý này được xây dựng dựa trên những nguyên tắc cơ bản nhưng vô cùng chặt chẽ, tạo nên một hệ thống vận hành có tính tổ chức cao, đầy hiệu quả.
Thời điểm vàng để đoạt bóng
Nguyên tắc nền tảng của gegenpressing nằm ở câu nói nổi tiếng của Klopp: “Khoảnh khắc tốt nhất để giành lại bóng là ngay sau khi đội của bạn vừa để mất nó”. Ông tin rằng đây là lúc đối thủ dễ bị tổn thương nhất.
Họ vừa tiêu tốn năng lượng để đoạt bóng, sự tập trung còn đang phân tán và cấu trúc đội hình chưa kịp chuyển sang trạng thái phòng ngự. Việc ập vào pressing ngay lúc này sẽ khiến đối phương bất ngờ, không có thời gian xử lý, dễ dàng mắc sai lầm.
Cần phải lấy lại bóng ngay sau khi đội mình để mất
Biến phòng ngự thành vũ khí tấn công
Khác với tư duy phòng ngự truyền thống là lùi về bảo vệ khung thành, gegenpressing chủ động biến việc phòng ngự thành hành động tấn công đầu tiên. Mục đích không chỉ là đoạt lại bóng, mà là đoạt lại bóng ở những vị trí thuận lợi trên sân, thường là 1/3 sân đối phương, để tạo ra một đường tấn công ngắn nhất và nguy hiểm nhất. Klopp từng nói: “Không có tiền vệ kiến thiết nào trên thế giới có thể giỏi bằng một tình huống phản-pressing tốt”.
Hoạt động như một khối thống nhất
Gegenpressing đòi hỏi sự tham gia của cả tập thể. Khi một cầu thủ mất bóng, các đồng đội xung quanh phải ngay lập tức tạo thành một gọng kìm, áp sát cầu thủ có bóng của đối phương và bịt mọi hướng chuyền bóng khả dĩ. Sự đồng bộ trong việc di chuyển với gây áp lực là yếu tố sống còn. Nếu một mắt xích không tham gia, toàn bộ hệ thống sẽ có nguy cơ sụp đổ, tạo ra khoảng trống cho đối phương khai thác.
Cơ chế vận hành trên sân cỏ
Để biến những nguyên tắc trên thành hiện thực, các đội bóng của Klopp tuân thủ một cơ chế vận hành đã được lập trình sẵn, từ việc tạo ra “bẫy pressing” cho đến việc tuân thủ mọi quy tắc về thời gian.
Tạo bẫy pressing
Thay vì pressing một cách hỗn loạn, các cầu thủ của Klopp chủ động điều hướng đối phương vào những khu vực đã được định sẵn, thường là gần đường biên. Tại đây, không gian chơi bóng bị thu hẹp, khiến cầu thủ đối phương có ít lựa chọn để chuyền bóng. Ngay khi bóng được đưa vào “bẫy”, cầu thủ sẽ ập vào từ nhiều hướng, khiến đối phương hoặc mất bóng hoặc phải phá bóng dài trong vô vọng.
Luôn chủ động trong mọi tình huống
Quy tắc 5-8 giây
Klopp đặt ra một quy luật bất thành văn cho các học trò: phải nỗ lực giành lại bóng trong vòng 5 đến 8 giây sau khi để mất. Khoảng thời gian cực ngắn này đòi hỏi phản xạ, tốc độ và sự quyết đoán cao độ. Nếu không thể giành lại bóng trong khoảng thời gian này, đội bóng sẽ không đuổi theo một cách vô vọng mà sẽ nhanh chóng lùi về, tái lập cấu trúc phòng ngự có tổ chức để chuẩn bị cho một pha phòng ngự truyền thống hơn.
Phòng ngự định hướng bóng
Trọng tâm của việc pressing là trái bóng. Các cầu thủ gần bóng nhất sẽ có trách nhiệm gây áp lực trực tiếp, trong khi những người ở xa hơn sẽ di chuyển để cắt mọi phương án chuyền bóng tiềm năng, tạo thành một mạng lưới áp lực dày đặc xung quanh khu vực có bóng, bóp nghẹt không gian chơi bóng của đối thủ.
Yêu cầu khắt khe đối với từng vị trí
Một cỗ máy gegenpressing hoàn hảo đòi hỏi mỗi vị trí trên sân phải là một mắt xích hoạt động không ngừng nghỉ và đáp ứng những yêu cầu chuyên biệt.
Hàng tiền đạo – Những hậu vệ đầu tiên
Trong hệ thống của Klopp, các tiền đạo không chỉ biết ghi bàn. Họ chính là tuyến phòng ngự đầu tiên, là những người khởi xướng quá trình pressing. Họ phải có tốc độ, sự bền bỉ để liên tục quấy rối hàng thủ đối phương, buộc hậu vệ và thủ môn phải đưa ra đường chuyền sai lầm dưới áp lực cao. Roberto Firmino tại Liverpool là hình mẫu tiêu biểu cho một “số 9 ảo” hoạt động như một tiền đạo pressing không biết mệt mỏi.
Tiền đạo phải thật bền bỉ và có tốc độ
Hàng tiền vệ – Trái tim của hệ thống
Đây là khu vực đòi hỏi sự toàn diện nhất. Tiền vệ phải là những “công nhân” trên sân, di chuyển không ngừng để bao quát không gian, vừa có khả năng đọc trận đấu để đánh chặn, vừa phải đủ kỹ thuật để luân chuyển bóng nhanh sau khi đoạt lại. Họ là cầu nối giữa các tuyến, đảm bảo cự ly đội hình luôn được duy trì một cách hợp lý để việc pressing diễn ra đồng bộ.
Hàng phòng ngự – Dũng cảm và tốc độ
Các hậu vệ, đặc biệt là hai hậu vệ biên, phải là những cầu thủ có tốc độ và khả năng đọc tình huống tốt. Họ thường xuyên phải dâng cao để hỗ trợ pressing ở khu vực giữa sân, tạo ra ưu thế quân số.
Điều này đồng nghĩa với việc họ để lại khoảng trống lớn phía sau lưng, do đó, tốc độ để quay về bọc lót khi đối phương thoát pressing là yếu tố bắt buộc. Trung vệ cũng cần có khả năng phán đoán và chỉ huy để bọc lót cho các hậu vệ biên dâng cao.
Thủ môn – Hậu vệ quét hiện đại
Ngay cả thủ môn cũng không nằm ngoài hệ thống này. Họ được yêu cầu phải có khả năng chơi chân tốt để tham gia luân chuyển bóng và hoạt động như một “hậu vệ quét” (sweeper-keeper), sẵn sàng băng ra khỏi vòng cấm để hóa giải những đường chuyền dài vượt tuyến của đối phương.
Thủ môn cũng cần phải có kỹ năng chơi chân tốt
Ưu và nhược điểm cố hữu
Bất kỳ chiến thuật nào cũng có hai mặt, và gegenpressing cũng không phải ngoại lệ. Sự thành công của nó phụ thuộc rất nhiều vào việc phát huy tối đa ưu điểm, đồng thời hạn chế nhược điểm.
Điểm mạnh
Gegenpressing sở hữu những ưu điểm mang tính cách mạng, giúp định hình nên một lối chơi tấn công chủ động, đầy cuốn hút. Nó không chỉ là một chiến thuật, mà là một tuyên ngôn về việc biến áp lực thành cơ hội và kiểm soát hoàn toàn trận đấu.
- Tấn công chớp nhoáng: Triết lý này chuyển hóa hành động phòng ngự thành một đòn tấn công tức thì vào hàng thủ đối phương còn đang xáo trộn.
- Làm chủ cuộc chơi: Áp lực không ngừng nghỉ từ hệ thống pressing khiến đối thủ liên tục mắc sai lầm, qua đó giúp đội nhà dễ dàng kiểm soát thế trận.
- Bản sắc giàu cảm xúc: Phong cách giàu năng lượng này kiến tạo nên một bản sắc bóng đá cuồng nhiệt, có sức lôi cuốn mãnh liệt đối với các cổ động viên.
Điểm yếu
Việc phải chạy, đồng thời pressing liên tục trong suốt 90 phút đòi hỏi một nền tảng thể lực phi thường. Điều này cũng làm tăng nguy cơ quá tải và chấn thương cho các cầu thủ, một vấn đề mà Liverpool đã phải đối mặt trong nhiều mùa giải.
Ngoài ra, khi đội hình dâng cao để pressing, những khoảng trống mênh mông sẽ lộ ra phía sau. Các đối thủ sở hữu cầu thủ tấn công tốc độ và khả năng chuyền dài chính xác có thể khai thác triệt để điểm yếu này bằng nhiều pha phản công nhanh.
Nền tảng thể lực luôn là điểm yếu chí mạng
Lời kết
Gegenpressing, dưới bàn tay nhào nặn của Jürgen Klopp, đã vượt ra khỏi khuôn khổ của một chiến thuật thông thường để trở thành một triết lý bóng đá có sức ảnh hưởng sâu rộng. Nó đại diện cho sự chủ động, lòng quả cảm và một tinh thần chiến đấu không khoan nhượng.
